高等学校化学学报 ›› 2022, Vol. 43 ›› Issue (12): 20220676.doi: 10.7503/cjcu20220676
收稿日期:
2022-10-17
出版日期:
2022-12-10
发布日期:
2022-11-28
基金资助:
ZHANG Endong, LYU Fengting(), HUANG Yiming, BAI Haotian, WANG Shu
Received:
2022-10-17
Online:
2022-12-10
Published:
2022-11-28
Contact:
LYU Fengting
E-mail:lvft@iccas.ac.cn
Supported by:
摘要:
纳米催化剂因其经济、 稳定以及可量产等优势, 实现了细胞内原位催化反应, 为分子水平人工调控细胞功能提供了可能. 人工纳米催化剂优异的催化性能使其在不同生理和病理条件下成功用于诊断成像和治疗. 本文综合评述了具有天然酶活性的纳米催化剂在癌症和氧化应激治疗以及基于纳米催化剂介导的细胞内原位催化反应的精准诊断成像方面的主要研究进展, 并对纳米催化剂在未来生物医药领域应用中面临的挑战和机遇进行了展望.
中图分类号:
TrendMD:
张恩东, 吕凤婷, 黄一鸣, 白昊天, 王树. 细胞内原位纳米催化在疾病诊断与治疗中的应用. 高等学校化学学报, 2022, 43(12): 20220676.
ZHANG Endong, LYU Fengting, HUANG Yiming, BAI Haotian, WANG Shu. Diagnostic Imaging and Therapeutic Effects of Nanocatalysts by Intracellular in situ Catalytic Reactions. Chem. J. Chinese Universities, 2022, 43(12): 20220676.
Fig.2 Illustration of ROS⁃induced cross⁃linking of PTT⁃SGH and catalytic hydrolysis of ester⁃caged fluorophore FN and activate the turn⁃on fluorescence inside cancer cells for selective diagnosis(A), and confocal laser scanning microscopy(CLSM) images of distinguishing A549 cells in a mixed culture incubated with FN and PTT⁃GSH(B)(scale bars: 30 μm)[31]
Fig.3 Schematic illustration of self⁃replenishing nanocatalyst Fe3O4/Ag/Bi2MoO6 in the catalytic cycle to continuously maintain sufficient intracellular oxygen for catalytic cancer therapy[39]
Fig.4 Schematic illustration of light controlled intracellular gold nanocatalyst to regulate ROS scavenging behavior by supramolecular host⁃guest interaction(A) and the changes of the ROS level in MCF⁃7 cells with the different irradiation time under the condition of exogenous, and alternately irradiated with UV and visible light(B)[56]
Fig.5 Preparation of dual nanocatalytic system with tris(bipyridine)⁃ruthenium[Ru(bpy)3] complex and β⁃galactosidase(A), schematic illustration of intracellular dual catalysis for fluorogenic reactions to restore the fluorescence of fluorescein and coumarin(B), and confocal of inactive fluorescent probes Hela cells which were treated with dual nanocatalysts(C)[68]
1 | Soldevila⁃Barreda J. J., Metzler⁃Nolte N., Chem. Rev., 2019, 119(2), 829—869 |
2 | Burke A. J., Lovelock S. L., Frese A., Crawshaw R., Ortmayer M., Dunstan M., Levy C., Green A. P., Nature, 2019, 570(7760), 219—223 |
3 | Liu Q., Wan K. W., Shang Y. X., Wang Z. G., Zhang Y. Y., Dai L. R., Wang C., Wang H., Shi X. H., Liu D. S., Ding B. Q., Nat. Mater., 2021, 20(3), 395—402 |
4 | Hernández⁃Ortega A., Quesne M. G., Bui S., Heyes D. J., Steiner R. A., Scrutton N. S., de Visser S. P., J. Am. Chem. Soc., 2015, 137(23), 7474—7487 |
5 | Lee Y., Luther D. C., Goswami R., Jeon T., Clark V., Elia J., Gopalakrishnan S., Rotello V. M., J. Am. Chem. Soc., 2020, 142(9), 4349—4355 |
6 | Hernandez K., Fernandez⁃Lafuente R., Enzyme Microb. Technol., 2011, 48(2), 107—122 |
7 | Domanski T. L., Halpert. J. R., Curr. Drug Metab., 2001, 2(2), 117—137 |
8 | Cedrone F., Ménez A., Quéméneur E., Curr. Opin. Struct. Biol., 2000, 10(4), 405—410 |
9 | Cheng F., Zhu L. L., Schwaneberg U., Chem. Commun., 2015, 51(48), 9760—9772 |
10 | Noble C., Olejarz J., Esvelt K. M., Church G. M., Nowak M. A., Sci. Adv., 2017, 3(4), e1601964 |
11 | Lee H., Kim J., Nat. Biotechnol., 2017, 36(8) 703—704 |
12 | Lu H., Huang Y. M., Lv F. T., Liu L. B., Ma Y. G., Wang S., CCS Chem., 2021, 3(7), 1296–1305 |
13 | Duan B., Zhou C., Zhu C. Y., Yu Y. F., Li G. Y., Zhang S. H., Zhang C., Ye X. Y., Ma H. H., Qu S., Zhang Z. Y., Wang P., Sun S. Y., Liu Q., Nat. Commun., 2019, 10, 2233 |
14 | Dai N., Zhao H., Yu W., Lv F. T., Liu L. B., Wang S., Sci. China Chem., 2021, 64(1), 143—150 |
15 | Wen Y. J., Yan L. Y., Ling Y. C., Sci. China Chem., 2018, 61(3), 266—275 |
16 | Hou Z. G., Zhang Y., Science, 2019, 365(6448), 25—26 |
17 | Sun H. C., Luo Q., Hou C. X., Liu J. Q., Nano Today, 2017, 14, 16—41 |
18 | Dai C. H., Liu B., Energ. Environ. Sci., 2020, 13(1), 24—52 |
19 | Guo S. W., Huang Q. X., Wei J. W., Wang S. P., Wang Y. T., Wang L. Y., Wang R. B., Nano Today, 2022, 43, 101396 |
20 | Qi R. L., Zhao H., Zhou X., Liu J., Dai N., Zeng Y., Zhang E. D., Lv F. T., Huang Y. M., Liu L. B., Wang Y. L., Wang S., Angew. Chem. Int. Ed., 2021, 60(11), 5759—5765 |
21 | Li Z. L., Lu W., Jia S. C., Yuan H. X., Gao L. H., ACS Appl. Bio Mater., 2021, 4(1), 370—386 |
22 | Hernández⁃Ortega A., Quesne M. G., Bui S., Heyes D. J., Steiner R. A., Scrutton N. S., de Visser S. P., J. Am. Chem. Soc., 2015, 137(23), 7474—7487 |
23 | Wongkaew N., Simsek M., Griesche C., Baeumner A. J., Chem. Rev., 2019, 119(1), 120—194 |
24 | Liang M. M., Yan X. Y., Acc. Chem. Res., 2019, 52(8), 2190—2200 |
25 | Wang X. Q., Xiong T. D., Cui M., Guan X. L., Yuan J. C., Wang Z. C., Li R. F., Zhang H. R., Duan S. F., Wei F., Appl. Mater. Today, 2020, 21, 100827 |
26 | Li L., Xu S. J., Yan H., Li X. W., Yazd H. S., Li X., Huang T., Cui C., Jiang J. H., Tan W. H., Angew. Chem. Int. Ed., 2021, 60(5), 2221—2231 |
27 | Gujrati V., Prakash J., Malekzadeh-Najafabadi J., Stiel A., Klemm U., Mettenleiter G., Aichler M., Walch A., Ntziachristos V., Nat. Commun., 2019, 10, 1114 |
28 | Geng H., Gao D., Wang Z. J., Liu X. N., Cao Z. S., Xing C. F., Chin. J. Chem., 2021, 40 (4), 524—538 |
29 | Luo Y., Zhao J. Q., Zhang X. R., Wang C. C., Wang T. Y., Jiang M, Zhu Q., Xie T., Chen D. J., Colloids Surf. B, 2021, 201, 111638 |
30 | Fan K. L., Cao C. Q., Pan Y. X., Lu D., Yang D. L., Feng J., Song L. N., Liang M. M., Yan X. Y., Nat. Nanotech., 2012, 7(7), 459—464 |
31 | Di Y. F., Zhang E. D., Yang Z. W., Shen Q., Fu X. C., Song G., Zhu C. W., Bai H. T., Huang Y. M., Lv F. T., Liu L. B., Wang S., Angew. Chem. Int. Ed., 2022, 61(14), e202116457 |
32 | Ding H., Cai Y. J., Gao L. Z., Liang M. M., Miao B. P., Wu H. W., Liu Y., Xie N., Tang A. F., Fan K. L., Yan X. Y., Nie G. H., Nano Lett., 2019, 19(1), 203—209 |
33 | Fu X. C., Huang Y. M., Zhao H., Zhang E. D., Shen Q., Di Y. F., Lv F. T., Liu L. B., Wang S., Adv. Mater., 2021, 33(34), 2102570 |
34 | Chen F., Wendl M. C., Wyczalkowski M. A., Bailey M. H., Li Y. Z., Li D., Nat. Cancer, 2021, 2(9), 879—890 |
35 | Fu X. C., Bai H. T., Lyu F. T., Liu L. B., Wang S., Chem. Res. Chinese Universities, 2020, 36(2), 237—242 |
36 | Li S. S., Shang L., Xu B. L., Wang S. H., Gu K., Wu Q. Y., Sun Y., Zhang Q. H., Yang H. L., Zhang F. R., Gu L., Zhang T. R., Liu H. Y., Angew. Chem. Int. Ed., 2019, 58(36), 12624—12631 |
37 | Wang D. D., Wu H. H., Wang C. L., Gu L., Chen H. Z., Jana D., Feng L. L., Liu J. W., Wang X. Y., Xu P. P., Guo Z., Chen Q. W., Zhao Y. L., Angew. Chem. Int. Ed., 2021, 60(6), 3001—3007 |
38 | Fang C., Deng Z., Cao G. D., Chu Q., Wu Y. L., Li X., Peng X. S., Han G. R., Adv. Funct. Mater., 2020, 30(16), 1910085 |
39 | Cao C. Y., Zou H., Yang N., Li H., Cai Y., Song X. J., Shao J. J., Chen P., Mou X. Z., Wang W. J., Dong X. C., Adv. Mater., 2021, 33(52), 2106996 |
40 | Zhou Z., Wang Y. L., Peng F., Meng F. Q., Zha J. J., Ma L., Du Y. H., Peng N., Ma L. F., Zhang Q. H., Gu L., Yin W. Y., Gu Z. J., Tan C. L., Angew. Chem. Int. Ed., 2022, 61(16), e202115939 |
41 | Mei L. Q., Ma D. Q., Gao Q., Zhang X., Fu W. H., Dong X. H., Xing G. M., Yin W. Y., Gu Z. J., Zhao Y. L., Mater. Horiz., 2020, 7(7), 1834—1844 |
42 | Fu W. H., Zhang X., Mei L. Q., Zhou R. Y., Yin W. Y., Wang Q., Gu Z. J., Zhao Y. L., ACS Nano, 2020, 14(8), 10001—10017 |
43 | Fan K. L., Xi J. Q., Fan L., Wang P. X., Zhu C. H., Tang Y., Xu X. D., Liang M. M., Jiang B., Yan X. Y., Gao L. Z., Nat. Commun., 2018, 9, 1440 |
44 | Zhao H., Guo Y. D., Yuan A., Xia S. P., Gao Z. Q., Huang Y. M., Lv F. T., Liu L. B., Wang S., Sci. China Mater., 2022, 65(7), 1971—1979 |
45 | Yi X., Chen L., Zhong X. Y., Gao R. L., Qian Y. T., Wu F., Song G. S., Chai Z. F., Liu Z., Yang K., Nano Res., 2016, 9(11), 3267—3278 |
46 | Zhu W. W., Dong Z. L., Fu T. T., Liu J. J., Chen Q., Li Y. G., Zhu R., Xu L. G., Liu Z., Adv. Funct. Mater., 2016, 26(30), 5490—5498 |
47 | Wang D. D., Wu H. H., Phua S. Z. F., Yang G. B., Lim W. Q., Gu L., Qian C., Wang H. B., Guo Z., Chen H. Z., Zhao Y. L., Nat. Commun., 2020, 11(1), 357 |
48 | Gu Y., Sun W., Xu Z. H., Wang J., Hu X., Lu Z. Z., Zhang X. W., Cell J., 2021, 23(4), 435—444 |
49 | Pickering R. J., Antioxidants, 2021, 10(2), 171 |
50 | Forman H.J., Zhang H. Q., Nat. Rev. Drug. Discov., 2021, 20(9), 689—709 |
51 | Butterfield D. A., Halliwell B., Nat. Rev. Neurosci., 2019, 20(3), 148—160 |
52 | Huang Y. Y., Liu Z., Liu C. Q., Ju E. G., Zhang Y., Ren J. S., Qu X. G., Angew. Chem. Int. Ed., 2016, 55(23), 6646—6650 |
53 | Zhang X. Y., Zhang S. T., Yang Z. X., Wang Z. H., Tian X., Zhou R. H., Nanoscale, 2021, 13(29), 12613—12622 |
54 | Moglianetti M., Pedone D., Udayan G., Retta S. F., Debellis D., Marotta R., Turco A., Rella S., Malitesta C., Bonacucina G., Luca E., Pompa P. P., Nanomaterials, 2020, 10(1), 99 |
55 | He W. W., Zhou Y. T., Wamer W. G., Hu X. N., Wu X. C., Zheng Z., Boudreau M. D., Yin J. J., Biomaterials, 2013, 34(3), 765—773 |
56 | Wang F. M., Ju E. G., Guan Y. J., Ren J. S., Qu X. G., Small, 2017, 13(25), 1603051 |
57 | Shen S., Huang Y. M., Yuan A. R., Lv F. T., Liu L. B., Wang S., CCS Chem., 2021, 3(11), 129—135 |
58 | Yue L. D., Yang K. K., Wei J. W., Xu M. Z., Sun C., Ding Y. F., Yuan Z., Wang S., Wang R. B., CCS Chem., 2021, 4(5), 1860—1872 |
59 | Zhu X. H., Lu M., Lee B. Y., Ugurbil K., Chen W., Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A., 2015, 112(9), 2876—2881 |
60 | Dai N., Zhao H., Qi R. L., Chen Y. Y., Lv F. T., Liu L. B., Wang S., Chem. Eur. J., 2020, 26(20), 4489—4495 |
61 | Yin J. J., Lao F., Fu P. P., Wamer W. G., Zhao Y. L., Wang P. C., Qiu Y., Sun B. Y., Xing G. M., Dong J. Q., Liang X. J., Chen C. Y., Biomaterials, 2009, 30(4), 611—621 |
62 | Ma W. J., Xue Y. F., Guo S. Y., Jiang Y. N., Wu F., Yu P., Mao L. Q., Chem. Commun., 2020, 56(38), 5115—5118 |
63 | Xie J. N., Wang N., Dong X. H., Wang C. Y., Du Z., Mei L. Q., Yong Y, Huang C. S., Li Y. L., Gu Z. J., Zhao Y. L., ACS Appl. Mater. Interfaces, 2019, 11(3), 2579—2590 |
64 | Liu Y. F., Cheng Y., Zhang H., Zhou M., Yu Y. J., Lin S. C., Jiang B., Zhao X. Z., Miao L. Y., Wei C. W., Liu Q. Y., Lin Y. W., Du Y., Butch C. J., Wei H., Sci. Adv., 2020, 6(29), eabb2695 |
65 | Wang W. J., Zhang X. Z., Huang R., Hirschbiegel C. M., Wang H. S., Ding Y., Rotello V. M., Adv. Drug Deliv. Rev., 2021, 176, 113893 |
66 | Li D., Liu B. W., Huang P. J. J., Zhang Z. J., Liu J. W., Chem. Commun., 2018, 54(88), 12519—12522 |
67 | Bai Y. G., Feng X. X., Xing H., Xu Y. H., Kim B. K., Baig N., Zhou T. H., Gewirth A. A., Lu Y., Oldfield E., Zimmerman S. C., J. Am. Chem. Soc., 2016, 138(35), 11077—11080 |
68 | Chen J. F., Li K., Shon J. S., Zimmerman S. C., J. Am. Chem. Soc., 2020, 142(10), 4565—4569 |
[1] | 杨静怡, 李庆贺, 乔波涛. 铱单原子和纳米粒子在N2O分解反应中的协同催化[J]. 高等学校化学学报, 2022, 43(9): 20220388. |
[2] | 董明杰, 王璇, 董海峰, 张学记. 金属-有机框架材料在癌症诊疗中的应用[J]. 高等学校化学学报, 2022, 43(12): 20220575. |
[3] | 魏敏敏, 袁泽, 闾敏, 马辉, 谢小吉, 黄岭. 稀土掺杂上转换纳米颗粒-金属有机骨架复合材料的研究进展[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(8): 2313. |
[4] | 刘瀚林, 尹琳琳, 陈西凤, 李国栋. 氧化铟基纳米催化剂用于二氧化碳选择性加氢的研究进展[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(5): 1430. |
[5] | 葛浩英, 杜健军, 龙飒然, 孙文, 樊江莉, 彭孝军. 功能化金纳米材料在肿瘤诊疗中的研究与应用[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(4): 1202. |
[6] | 柯梦婷, 袁江培, 张恒, 方煜. 多孔配位聚合物靶向亚细胞器用于生物成像和诊疗[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(11): 3295. |
[7] | 王庆, 何雨秋, 王富安. 多功能脱氧核酶用于生物医学分析的研究进展[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(11): 3334. |
[8] | 赵卓, 王雪强. 核酸适体偶联药物的生物偶联构建技术与应用[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(11): 3367. |
[9] | 席京, 陈娜, 杨雁冰, 袁荃. 长余辉纳米材料的控制合成及在疾病诊断中的应用[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(11): 3247. |
[10] | 彭海月, 汪婷, 李国瑞, 黄静. 黑色素的合成及小分子对其功能的调控[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(11): 3357. |
[11] | 李显明, 郑婷, 高露, 李峰, 侯贤灯, 吴鹏. 重组酶聚合酶扩增:扩增原理及性能分析[J]. 高等学校化学学报, 2020, 41(12): 2587. |
[12] | 董倩, 李兆倩, 彭天欢, 陈卓, 谭蔚泓. 核酸适体在癌症诊疗中的研究进展[J]. 高等学校化学学报, 2020, 41(12): 2648. |
[13] | 石越, 毛庆, 肖成, 景维云, 张学元. PtRu/C表面甲醇电催化氧化动力学的非线性谱学分析[J]. 高等学校化学学报, 2018, 39(9): 2017. |
[14] | 王曦烨, 单晓彤, 王伊林, 李丹, 赵明, 许良. 丹参多酚酸盐改善扩张性心肌病心肌功能的作用机制[J]. 高等学校化学学报, 2016, 37(5): 844. |
[15] | 丁吉勇, 沈洪辰, 刘夫锋. p53突变体Y220C小分子稳定剂的虚拟筛选[J]. 高等学校化学学报, 2016, 37(4): 706. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||