高等学校化学学报 ›› 2017, Vol. 38 ›› Issue (1): 1.doi: 10.7503/cjcu20160587
收稿日期:
2016-08-18
出版日期:
2017-01-10
发布日期:
2016-12-09
作者简介:
联系人简介: 张春阳, 男, 博士, 教授, 博士生导师, 主要从事单分子检测和生化分析研究. E-mail: 基金资助:
WANG Ziyue, LIU Meng, ZHANG Chunyang*()
Received:
2016-08-18
Online:
2017-01-10
Published:
2016-12-09
Contact:
ZHANG Chunyang
E-mail:cyzhang@sdnu.edu.cn
Supported by:
摘要:
综述了最新发展的MicroRNA(miRNA)分析方法, 包括比色、 荧光、 化学发光、 表面增强拉曼、 单分子检测和电化学分析, 并对miRNA检测的发展方向做了展望.
中图分类号:
TrendMD:
王子月, 刘萌, 张春阳. MicroRNA的超灵敏检测研究进展. 高等学校化学学报, 2017, 38(1): 1.
WANG Ziyue, LIU Meng, ZHANG Chunyang. Advance in Ultrasensitive Detection of MicroRNA†. Chem. J. Chinese Universities, 2017, 38(1): 1.
Fig.3 Schematic illustration of miRNA assay using target-triggered recycling signal amplification in combination with 2-aminopurine probe[52] Copyright from the American Chemical Society.
Fig.6 Schematic illustration of quantum dot(QD)-based miRNA nanosensor for miRNA point mutation assay[61] Copyright from the Royal Society of Chemistry.
Fig.7 Schematic representation of the ratiometric ECL biosensor for microRNAs based on cyclic enzyme amplification and resonance energy transfer[66] Copyright from the Royal Society of Chemistry.
[1] | Fabian M. R., Sonenberg N., Filipowicz W., Annu. Rev. Biochem., 2010, 79, 351—379 |
[2] | Krol J., Loedige I., Filipowicz W., Nat. Rev. Genet., 2010, 11(9), 597—610 |
[3] | Lee Y., Ahn C., Han J., Choi H., Kim J., Yim J., Lee J., Provost P., Radmark O., Kim S., Kim V. N., Nature,2003, 425(6956), 415—419 |
[4] | Chendrimada T. P., Gregory R. I., Kumaraswamy E., Norman J., Cooch N., Nishikura K., Shiekhattar R., Nature,2005, 436(7051), 740—744 |
[5] | Guo H., Ingolia N. T., Weissman J. S., Bartel D. P., Nature,2010, 466(7308), 835—840 |
[6] | Lee R. C., Feinbaum R. L., Ambros V., Cell,1993, 75(5), 843—854 |
[7] | Wienholds E., Plasterk R. H. A., FEBS Lett., 2005, 579(26), 5911—5922 |
[8] | Kloosterman W. P., Plasterk R. H. A., Dev. Cell,2006, 11(4), 441—450 |
[9] | Friedman R. C., Farh K. K. H., Burge C. B., Bartel D. P., Genome Res., 2009, 19(1), 92—105 |
[10] | Farh K. K. H., Grimson A., Jan C., Lewis B. P., Johnston W. K., Lim L. P., Burge C. B., Bartel D. P., Science,2005, 310(5755), 1817—1821 |
[11] | Croce C. M., Nat. Rev. Genet., 2009, 10(10), 704—714 |
[12] | Fineberg S. K., Kosik K. S., Davidson B. L., Neuron,2009, 64(3), 303—309 |
[13] | Keller A., Leidinger P., Gislefoss R., Haugen A., Langseth H., Staehler P., Lenhof H. P., Meese E., RNA Biol., 2011, 8(3), 506—516 |
[14] | Boeri M., Verri C., Conte D., Roz L., Modena P., Facchinetti F., Calabro E., Croce C. M., Pastorino U., Sozzi G., Proc. Natl. Acad. Sci. USA,2011, 108(9), 3713—3718 |
[15] | Shi C., Liu Q., Ma C., Zhong W., Anal. Chem., 2014, 86(1), 336—339 |
[16] | Raymond C. K., Roberts B. S., Garrett-Engele P., Lim L. P., Johnson J. M., RNA,2005, 11(11), 1737—1744 |
[17] | Bartels C. L., Tsongalis G. J., Clin. Chem., 2009, 55(4), 623—631 |
[18] | Cissell K. A., Shrestha S., Deo S. K., Anal. Chem., 2007, 79(13), 4754—4761 |
[19] | Lagos-Quintana M., Rauhut R., Lendeckel W., Tuschl T., Science,2001, 294(5543), 853—858 |
[20] | Válóczi A., Hornyik C., Varga N., Burgyán J., Kauppinen S., Havelda Z., Nucleic Acids Res., 2004, 32(22), e175 |
[21] | Várallyay É., Burgyán J., Havelda Z., Nat. Protoc., 2008, 3(2), 190—196 |
[22] | Thomson J. M., Parker J., Perou C. M., Hammond S. M., Nat. Methods,2004, 1(1), 47—53 |
[23] | Liu C. G., Calin G. A., Volinia S., Croce C. M., Nat. Protoc., 2008, 3(4), 563—578 |
[24] | Li W., Ruan K., Anal. Bioanal. Chem., 2009, 394(4), 1117—1124 |
[25] | Lee J. M., Cho H., Jung Y., Angew. Chem. Int. Ed., 2010, 49(46), 8662—8665 |
[26] | Chen C., Ridzon D. A., Broomer A. J., Zhou Z., Lee D. H., Nguyen J. T., Barbisin M., Xu N. L., Mahuvakar V. R., Andersen M. R., Lao K. Q., Livak K. J., Guegler K. J., Nucleic Acids Res., 2005, 33(20), e179 |
[27] | Benes V., Castoldi M., Methods,2010, 50(4), 244—249 |
[28] | Pritchard C. C., Cheng H. H., Tewari M., Nat. Rev. Genet., 2012, 13(5), 358—369 |
[29] | Lee I., Ajay S. S., Chen H., Maruyama A., Wang N., McInnis M. G., Athey B. D., Nucleic Acids Res., 2008, 36(5), e27 |
[30] | Mitchell P. S., Parkin R. K., Kroh E. M., Fritz B. R., Wyman S. K., Pogosova-Agadjanyan E. L., Peterson A., Noteboom J., O’Briant K. C., Allen A., Lin D. W., Urban N., Drescher C. W., Knudsen B. S., Stirewalt D. L., Gentleman R., Vessella R. L., Nelson P. S., Martin D. B., Tewari M., Proc. Natl. Acad. Sci. USA,2008, 105(30), 10513—10518 |
[31] | Li J., Yao B., Huang H., Wang Z., Sun C., Fan Y., Chang Q., Li S., Wang X., Xi J., Anal. Chem., 2009, 81(13), 5446—5451 |
[32] | Redshaw N., Wilkes T., Whale A., Cowen S., Huggett J., Foy C. A., Biotechniques,2013, 54(3), 155—164 |
[33] | de Planell-Saguer M., Rodicio M. C., Clin. Biochem., 2013, 46(10), 869—878 |
[34] | Su Q., Xing D., Zhou X., Biosens. Bioelectron., 2010, 25(7), 1615—1621 |
[35] | Cissell K. A., Campbell S., Deo S. K., Anal. Bioanal. Chem., 2008, 391(7), 2577—2581 |
[36] | Cissell K. A., Rahimi Y., Shrestha S., Hunt E. A., Deo S. K., Anal. Chem., 2008, 80(7), 2319—2325 |
[37] | Sun Y., Gregory K. J., Chen N. G., Golovlev V., Anal. Biochem., 2012, 429(1), 11—17 |
[38] | Su X., Teh H. F., Lieu X., Gao Z., Anal. Chem., 2007, 79(18), 7192—7197 |
[39] | Allawi H. T., Dahlberg J. E., Olson S., Lund E., Olson M., Ma W. P., Takova T., Neri B. P., Lyamichev V. I., RNA,2004, 10(7), 1153—1161 |
[40] | Hartig J. S., Grune I., Najafi-Shoushtari S. H., Famulok M., J. Am. Chem. Soc., 2004, 126(3), 722—723 |
[41] | Wang G. L., Zhang C. Y., Anal. Chem., 2012, 84(16), 7037—7042 |
[42] | Creighton C. J., Reid J. G., Gunaratne P. H., Brief. Bioinform., 2009, 10(5), 490—497 |
[43] | Lee J. M., Jung Y., Angew. Chem. Int. Ed., 2011, 50(52), 12487—12490 |
[44] | Karmakar S., Hrdlicka P. J., Chem. Sci., 2013, 4(9), 3447—3454 |
[45] | Zhang P., Zhang J., Wang C., Liu C., Wang H., Li Z., Anal. Chem., 2014, 86(2), 1076—1082 |
[46] | Wu H., Liu Y., Wang H., Wu J., Zhu F., Zou P., Biosens. Bioelectron., 2016, 81, 303—308 |
[47] | Yan C., Jiang C., Jiang J., Yu R., Anal. Sci., 2013, 29(6), 605—610 |
[48] | Shen W., Deng H., Ren Y., Gao Z., Chem. Commun., 2013, 49(43), 4959—4961 |
[49] | Wang Q., Li R. D., Yin B. C., Ye B. C., Analyst,2015, 140(18), 6306—6312 |
[50] | Zhang L. R., Zhu G., Zhang C. Y., Anal. Chem., 2014, 86(13), 6703—6709 |
[51] | Li Y., Liang L., Zhang C. Y., Anal. Chem., 2013, 85(23), 11174—11179 |
[52] | Zhu G., Liang L., Zhang C. Y., Anal. Chem., 2014, 86(22), 11410—11416 |
[53] | Wang Q., Yin B. C., Ye B. C., Biosens. Bioelectron., 2016, 80, 366—372 |
[54] | Ma C., Yeung E. S., Qi S., Han R., Anal. Bioanal. Chem., 2012, 402(6), 2217—2220 |
[55] | Zhang X., Liu H., Li R., Zhang N., Xiong Y., Niu S., Chem. Commun., 2015, 51(32), 6952—6955 |
[56] | Cai S., Cao Z., Lau C., Lu J., Analyst,2014, 139(22), 6022—6027 |
[57] | Ye L. P., Hu J., Liang L., Zhang C. Y., Chem. Commun., 2014, 50(80), 11883—11886 |
[58] | Zheng J., Bai J., Zhou Q., Li J., Li Y., Yang J., Yang R., Chem. Commun., 2015, 51(30), 6552—6555 |
[59] | Zheng J., Ma D., Shi M., Bai J., Li Y., Yang J., Yang R., Chem. Commun., 2015, 51(90), 16271—16274 |
[60] | Driskell J. D., Tripp R. A., Chem. Commun., 2010, 46(19), 3298—3300 |
[61] | Zeng Y. P., Zhu G., Yang X. Y., Cao J., Jing Z. L., Zhang C. Y., Chem. Commun., 2014, 50(54), 7160—7162 |
[62] | Zhang Y., Zhang C.Y., Anal. Chem., 2012, 84(1), 224—231 |
[63] | Zhang X., Liu C., Sun L., Duan X., Li Z., Chem. Sci., 2015, 6(11), 6213—6218 |
[64] | Ge Z., Lin M., Wang P., Pei H., Yan J., Shi J., Huang Q., He D., Fan C., Zuo X., Anal. Chem., 2014, 86(4), 2124—2130 |
[65] | Yu Y., Chen Z., Shi L., Yang F., Pan J., Zhang B., Sun D., Anal. Chem., 2014, 86(16), 8200—8205 |
[66] | Hao N., Li X. L., Zhang H. R., Xu J. J., Chen H. Y., Chem. Commun., 2014, 50(94), 14828—14830 |
[67] | Reynolds R. A., Mirkin C. A., Letsinger R. L., J. Am. Chem. Soc., 2000, 122(15), 3795—3796 |
[68] | Ge C., Luo Q., Wang D., Zhao S., Liang X., Yu L., Xing X., Zeng L., Anal. Chem., 2014, 86(13), 6387—6392 |
[69] | Storhoff J. J., Lucas A. D., Garimella V., Bao Y. P., Müller U. R., Nat. Biotechnol., 2004, 22(7), 883—887 |
[70] | Jin Z., Geißler D., Qiu X., Wegner K. D., Hildebrandt N., Angew. Chem. Int. Ed., 2015, 54(34), 10024—10029 |
[71] | Xi Q., Zhou D. M., Kan Y. Y., Ge J., Wu Z. K., Yu R. Q., Jiang J. H., Anal. Chem., 2014, 86(3), 1361—1365 |
[72] | Schuster G. B., Acc. Chem. Res., 1979, 12(10), 366—373 |
[73] | Liu Y., Huang X., Ren J., Electrophoresis,2016, 37(1), 2—18 |
[74] | Lara F. J., Airado-Rodríguez D., Moreno-González D., Huertas-Pérez J. F., García-Campaña A. M., Anal. Chim. Acta,2016, 913, 22—40 |
[75] | Hu J., Zhang C. Y., Prog. Chem., 2010, 22(8), 1641—1647 |
(胡娟, 张春阳. 化学进展, 2010, 22(8), 1641—1647) | |
[76] | Mulvaney S. P., Musick M. D., Keating C. D., Natan M. J., Langmuir,2003, 19(11), 4784—4790 |
[77] | Walt D. R., Anal. Chem., 2013, 85(3), 1258—1263 |
[78] | Gu L. Q., Wanunu M., Wang M. X., McReynolds L., Wang Y., Expert Rev. Mol. Diagn., 2012, 12(6), 573—584 |
[79] | Arefian E., Kiani J., Soleimani M., Shariati S. A. M., Aghaee Bakhtiari S. H., Atashi A., Gheisari Y., Ahmadbeigi N., Banaei Moghaddam A. M., Naderi M., Namvaras N., Good L., Faridani O. R., Nucleic Acids Res., 2011, 39, e80 |
[80] | Li D., Liu J., Barrow C. J., Yang W., Chem. Commun., 2014, 50(60), 8197—8200 |
[81] | Jie G., Yuan J., Anal. Chem., 2012, 84(6), 2811—2817 |
[82] | Zhang H. R., Wang Y. Z., Wu M. S., Chem. Commun., 2014, 50(83), 12575—12577 |
[83] | Li Y., Zhang C.Y., Anal. Chem., 2012, 84(11), 5097—5102 |
[84] | Ren A., Dong Y., Tsoi H., Yu J., Int. J. Mol. Sci., 2015, 16(2), 2810—2823 |
[85] | Cheng H. H., Yi H. S., Kim Y., Kroh E. M., Chien J. W., Eaton K. D., Goodman M. T., Tait J. F., Tewari M., Pritchard C. C., Plos One,2013, 8(6), e64795 |
[86] | Kroh E. M., Parkin R. K., Mitchell P. S., Tewari M., Methods,2010, 50(4), 298—301 |
[87] | Qu H., Xu W., Huang Y., Yang S., Asian Pac. J. Cancer Prev., 2011, 12(5), 1117—1125 |
[88] | Zhou J., Yang Y., Zhang C. Y., Chem. Rev., 2015, 115(21), 11669—11717 |
[89] | Shi J., Meng F. Q., Chin. J. Clin. Oncol., 2011, 38(17), 1048—1051 |
(史炯, 孟凡青. 中国肿瘤临床, 2011, 38(17), 1048—1051) | |
[90] | Tian T., Wang J., Zhou X., Org. Biomol. Chem., 2015, 13(8), 2226—2238 |
[1] | 吉采灵, 程兴, 谈洁, 袁荃. 功能化核酸适体的筛选及分子识别应用[J]. 高等学校化学学报, 2021, 42(11): 3457. |
[2] | 白翠婷, 岳仁叶, 罗列高, 马楠. 基于双色荧光传感器的癌细胞成像及microRNA定量检测[J]. 高等学校化学学报, 2020, 41(6): 1252. |
[3] | 李显明, 郑婷, 高露, 李峰, 侯贤灯, 吴鹏. 重组酶聚合酶扩增:扩增原理及性能分析[J]. 高等学校化学学报, 2020, 41(12): 2587. |
[4] | 张志庆,汪珊珊,张子辰,马杰,王秀凤,周亭,王芳,张国栋. 基于滚环合成的聚分子信标用于凝血酶的靶向检测[J]. 高等学校化学学报, 2019, 40(12): 2465. |
[5] | 姚春艳, 王云霞, 府伟灵. 滚环扩增型压电石英晶体传感器检测乙型肝炎病毒[J]. 高等学校化学学报, 2014, 35(8): 1635. |
[6] | 朱强远, 杨文秀, 高一博, 于丙文, 邱琳, 周超, 金伟, 金钦汉, 牟颖. 一种可绝对定量核酸的数字PCR微流控芯片[J]. 高等学校化学学报, 2013, 34(3): 545. |
[7] | 王曦烨 皮子凤 刘文龙 宋凤瑞 刘志强 刘淑莹. 电喷雾质谱半定量方法研究制川乌配伍后的大鼠肠内菌生物转化[J]. 高等学校化学学报, 2011, 32(7): 1526. |
[8] | 朱德斌, 邢达, 李贤, 张岚 . 实时荧光等位基因特异性扩增法快速检测K-ras癌基因点突变[J]. 高等学校化学学报, 2007, 28(6): 1031. |
[9] | 郑静,冯婉娟,程圭芳,黄翠华,林莉,何品刚,方禹之 . 利用互补核酸杂交富集金胶实现信号扩增的电化学凝血酶蛋白生物传感器研究[J]. 高等学校化学学报, 2007, 28(12): 2274. |
[10] | 钱隽 ; 唐晓峰 ; 万丹晶 ; 朱建华 . 小分子多肽HLP核素示踪分析方法研究[J]. 高等学校化学学报, 2006, 27(7): 1247. |
[11] | 刘金华, 殷学锋, 徐光明, 方肇伦, 陈怀增. 流动型微流控PCR扩增芯片的研究[J]. 高等学校化学学报, 2003, 24(2): 232. |
[12] | 彭慰先, 娄小杰, 徐淮良, 戴振文. 汽车排放污染物的共振增强多光子电离光谱分析[J]. 高等学校化学学报, 2002, 23(5): 955. |
[13] | 陈洪, 宋立国, 熊少祥, 程介克. 羟乙基纤维素及蔗糖无胶筛分毛细管电泳分离DNA片段[J]. 高等学校化学学报, 1997, 18(11): 1769. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||